اندیس PQ چیست؟

کاربرد Particle Quantification در آنالیز روغن صنعتی

اندیس PQ یا Particle Quantification Index یکی از شاخص‌های کلیدی در تحلیل کیفیت روغن و تشخیص میزان سایش در تجهیزات صنعتی است. این شاخص با استفاده از میدان مغناطیسی، غلظت ذرات آهنی مغناطیسی موجود در روانکار را بدون توجه به اندازه یا شکل ذرات، اندازه‌گیری می‌کند. در واقع، PQ شاخصی برای ارزیابی میزان کلی فلزات آهنی در نمونه روغن است، و با آزمایش شمارش ذرات (Particle Counting) تفاوت دارد.

اهمیت PQ Index در آنالیز روانکار صنعتی

افزایش مقدار PQ در یک نمونه روغن به معنای بالا بودن غلظت ذرات آهنی است که معمولاً با فرسایش قطعات فلزی مرتبط است. به همین دلیل، این شاخص به عنوان یک ابزار هشدار اولیه در تشخیص مشکلات احتمالی مانند سایش غیرعادی یا خرابی قریب‌الوقوع قطعه شناخته می‌شود.

برای مثال، در شرکت‌های پیشرو مانند ALS، دو آزمایش مجزا برای بررسی آهن در روانکار انجام می‌شود:

• آنالیز فلزات سایش (Wear Metals Analysis) که تنها ذرات آهنی معلق با اندازه کمتر از ۱۰ میکرون را شناسایی می‌کند.
• PQ Index که کلیه ذرات مغناطیسی را فارغ از اندازه شناسایی کرده و اطلاعاتی مکمل و حیاتی ارائه می‌دهد.

تفسیر نتایج اندیس PQ

مقایسه نتایج آهن و PQ Index بینشی عمیق درباره اندازه ذرات در اختیار قرار می‌دهد:

در تحلیل روندها، افزایش ناگهانی شاخص PQ حتی در صورت پایین بودن آهن، می‌تواند نشانه‌ای از یک خرابی مکانیکی نزدیک یا سایش شتاب‌گرفته باشد.

مزایای استفاده از PQ Index در پایش وضعیت تجهیزات

• تشخیص زودهنگام سایش شدید یا غیرطبیعی
• تحلیل روند خرابی در تجهیزات حساس مانند گیربکس‌ها یا توربین‌ها
• امکان اولویت‌بندی نمونه‌ها برای بررسی‌های تکمیلی
• افزایش دقت برنامه‌های تعمیرات پیشگیرانه (Predictive Maintenance)

نکته مهم درباره شاخص PQ

میزان ذرات آهنی تولید شده به نوع تجهیزات و شرایط کاری بستگی دارد. برای مثال، کمپرسورها معمولاً PQ کمتری نسبت به گیربکس‌ها دارند. بنابراین، تفسیر نتایج PQ باید با توجه به نوع ماشین‌آلات انجام شود و معیارهای تشخیص به‌طور مستمر بازبینی و به‌روزرسانی می‌شوند.

مزایای آنالیز  PQ Index

PQ Index یک ابزار عالی در تحلیل روند آزمون است و همچنین می‌تواند برای غربالگری نمونه‌هایی که ممکن است نیاز به بررسی بیشتر و دقیق‌تر داشته باشند، استفاده شود.

بسته به طراحی تجهیزات، مقدار ذرات آهنی تولید شده متفاوت است. به عنوان مثال، یک کمپرسور غلظت آهن کمتری در روغن دارد، بنابراین شاخص PQ کمتری نسبت به گیربکس دارد. لطفاً توجه داشته باشید که معیار برای آزمون PQ Index به طور مداوم از نظر مناسب بودن مورد ارزیابی مجدد قرار می گیرند و ممکن است هر از گاهی تغییر کنند.

📌 برای مشاهده محصولات مرتبط، به صفحه روغن‌های هیدرولیک پتروفوند مراجعه کنید.